انعطاف‌پذیری راهبردی: از تحلیل مفهومی تا الگوی فرآیندی

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 * دانشجوی دکتری، دانشگاه تربیت مدرس.

2 ** استاد، دانشگاه تربیت مدرس (نویسنده مسئول).

3 *** دانشیار، دانشگاه تربیت مدرس.

4 **** استاد، دانشگاه تربیت مدرس.

چکیده

     در شرایطی که عدم­اطمینان کسب‌وکارها را احاطه کرده و رویدادهای آینده با عدم قطعیت توأم است، دستیابی به راهبرد­هایی که بتوانند با برقراری توازن لازم بین تعهد و تغییر، سازمان را به مزیت رقابتی برسانند، دشوارتر می­شود. یکی از مسیرهای تحقق چنین توازنی، انعطاف­پذیری راهبردی است. علی­رغم اهمیت مفهوم انعطاف­پذیری راهبردی و تعدد مطالعات در این زمینه، پیچیدگی و چندگانگی همچنان آن را احاطه کرده و همین امر استفاده نظری و عملیاتی مؤثر از آن را دشوار ساخته است. مقاله حاضر برای تسهیل درک چندجانبه مفهوم انعطاف­پذیری راهبردی و کمک به طراحی ابزار سنجش آن، با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی بر داده­های متنی و داده­های حاصل از مصاحبه و با بهره­گیری از منطق تناسب راهبردی، الگوی فرآیندی انعطاف­پذیری راهبردی را طراحی و تبیین کرده است. الگوی مزبور درصدد ترکیب و برقراری هم­سازی و ارتباط بین تعریف‌ها و الگوهای انعطاف­پذیری راهبردی و به‌خصوص چهار رویکرد عملیاتی­سازی آن است و ضمن ارائه تعریف جدیدی از این مفهوم، پویایی­های آن را نیز به تصویر می­کشد. 

کلیدواژه‌ها


  1. Ansoff, H.I.‌ (1988). The new corporate strategy. New York: McGraw-Hill.
  2. Bowman, E. H., & Hurry, D. (1993). Strategy through the options lens: An integrated view of resource investments and the incremental-choice process. Academy of Management Review, 18, 760–782.
  3. Brach, M. A. (2003). Real Options in Practice, New Jersey: John Wiley & Sons, Inc., Hoboken.
  4. Combe, I. A., & Greenley, G.E. (2004). Capabilities for strategic flexibility: a cognitive content framework. European Journal of Marketing, 38(11), 1456-80.
  5. Das, T. K. (1995). Managing strategic flexibility: key to effective performance. Journal of General Management, 20(3), 60-75.
  6. Dibrell C., Down J., & Bull L. (2007), Dynamic Strategic Planning: Achieving Strategic Flexibility through Formalization, Journal of Business and Management, 13(1), 21-35.
  7. Dooley, R., Fryxell, G.E., & Judge, W.Q. (2000). Belaboring the not-so-obvious: consensus, commitment, and strategy implementation speed and success. Journal of Management, 26(6), 1237-1257.
  8. Dunford, R., Cuganesan, S., Grant, D., Palmer, I., Beaumont, R. & Steele, C. (2013). Flexibility as the rationale for oraganizational change: a discourse perspective. Journal of Organizational Change Management, 26(1), 83-97.
  9. Dyer, S. (1998). Flexibility models: a critical analysis, International Journal of Manpower, 4(19), 223-233.
  10. Elo, S., & Kynga, S. H. (2008). The qualitative content analysis process. Journal of Advanced Nursing, 62(1), 107–115.
  11. Evans, J. S. (1991). Strategic Flexibility for High Technology Manouvres: A Conceptual Framework. Journal of Management Studies, 28(1), 69-89.
  12. Fernandez-Perez, V. Verdu-Jover, A. J., & Benitez-Amado. J. (2013). Managerial social networks and strategic flexibility: the role of strategic orientation. Personnel Review, 42(2), 134-153.
  13. Hajipour, B., & Moradi, M. (2010). Organizational flexibility and performance: Arak industrial zone manufacturing companies case study. Journal of Management Studies in Development & Evolution, 62, 143-162.(in Persian).
  14. Hatum, A. S., & Pettigrew, A. M. (2006). Determinants of Organizational Flexibility: A Study in an Emerging Economy. British Journal of Management, 2(17), 115-137.
  15. Hitt, M. A., Keats, B. W., & DeMarie, S. M. (1998). Navigating in the new competitive landscape: Building strategic flexibility and competitive advantage in the 21st century. Academy of Management Executive, 12(4), 22-42.
  16. Johnson, J. L., Lee, R. P., Saini, A. & Grohmann, B. (2003). Market-Focused Strategic Flexibility: Conceptual Advances and an Integrative Model. Journal of the Academy of Marketing Science, 31(1), 74-89.
  17. Kogut B, Kulatilaka N. Capabilities as real options (2001). Organisation Science; 12(6), 744-58.
  18. Kouropalatis, Y. (2012). Pursuing flexible commitment as strategic ambidexterity: An empirical justification in high technology firms. European Journal of Marketing, 46(10), 1389-1417.
  19. Linder, Jane C. (2005). Visible options. Strategy and Leadership, 33(5), 24-30.
  20. Miller, K.D., Waller, H.G. (2003). Scenarios, real options and integrated risk management. Long Range Planning, 36(1), 93-107.
  21. Nadkarni S. and Narayanan V. K. (2007). Strategic schemas, strategic flexibility, and firm performance: the moderating role of industry clockspeed, Strategic Management Journal, 28, 243–270.
  22. Najmae, A. & Sadeghinejad, Z. (2009). How Does Knowledge Management Matter in Enterprise Strategic Flexibility? Multiple Case Study Approach Based on SMEs in Malaysia. IBIMA Business Review, 1, 32-54.
  23. Radomska, J. (2015). Strategic Flexibility of Enterprises, Journal of Economics, Business and Management, 3(1), 19-23.
  24. Raynor, Michael E. (2007). The strategy paradox: Why commitment to success leads to failure (and what to do about it). New York: Doubleday.
  25. Roberts, N. & Stockport G. J. (2014). Defining Strategic Flexibility In: Sushil & E.A. Stohr (eds.): The Flexible Enterprise, Flexible Systems Management, Springer India, 37-45.
  26. Sanchez R. (1995). Strategic flexibility in product competition. Strategic Management Journal, 16, 135–159.
  27. Sanchez, R. & Mahoney, J. T. (1998). Modularity, Flexibility, and Knowledge Management in Product and Organization Design. Strategic Management Journal, 17, 63-76.
  28. Shimizu K., & Hitt M. A. (2004). Strategic Flexibility: Organizational Preparedness to Reverse Ineffective Strategic Decisions. The Academy of Management Executive, 18(4), 44-59.
  29. Singh, D., Oberoi, J. S., & Ahuja, S. (2013). An empirical investigation of dynamic capabilities in managing strategic flexibility in manufacturing organizations. Management Decision, 51(7), 1442–1461.
  30. Sushil (2015). Strategic flexibility: The evolving paradigm of strategic management. Global Journal of Flexible Systems Management, 16 (2), 113-114.
  31. Upton, D. M. (1994). The Management of Manufacturing Flexibility. California Management Review, 36(2), 72-89.
  32. Volberda H. W. (1998). Building the Flexible Firm: How to Remain Competitive. Oxford. U.K. Oxford University Press.
  33. Zelong, W., Yaqun, Y., & Guo, H. (2013). Organizational learning ambidexterity, strategic flexibility, and new product development. Journal of Product Innovation Management, 31 (4), 832-847.
  34. Zhou, K. Z., & Fang Wu (2010). Technological capability, strategic flexibility, and product innovation. Strategic Management Journal, 31, 547–561.