طراحی الگوی عمل اخلاقی در نظام بازاریابی (مطالعه موردی: فروش شخصی)

قلی مطلق, مجید; آقازاده, هاشم; اسفیدانی, محمد رحیم

طراحی الگوی عمل اخلاقی در نظام بازاریابی (مطالعه موردی: فروش شخصی)

نوع مقاله : مروری

نویسندگان

دانشگاه تهران

چکیده

فعالیت‌های بازاریابی بنگاه‌های اقتصادی تحت تعالیم و ارزش‌های نظام سرمایه‌داری قرار دارد و این در حالی است که جوامع اسلامی نیازمند همسان‌سازی این ابزار با نوع جهان‌بینی خود می‌باشند. این امر خصوصاً در کشور جمهوری اسلامی ایران از اهمیت بسیاری برخوردار است و اخیراً نیز تحت عنوان تحول در علوم انسانی مطرح شده است. لذا پژوهش حاضر با هدف تعیین الگوی عمل اخلاقی در نظام بازاریابی بر اساس مکتب اخلاقی اسلام، در صدد است با ارتقاء آگاهی افراد، به اجرای اعمال اخلاقی (دارای ارزش اخلاقی مثبت) و جلوگیری از اعمال ضد اخلاقی در حرفه بازاریابی و فروشندگی کمک کند. به این منظور از روش پژوهش کیفی با رویکرد استقرایی استفاده شده است. پژوهشگر با به‌کارگیری راهبرد نظریهپردازی داده بنیاد، مصاحبه‌هایی نیمه ساختار یافته با خبرگان حوزه اخلاق اسلامی و بازاریابی انجام داده است. با کد گذاری باز در نرم‌افزار اطلس.تی و لحاظ نمودن ارزش اخلاقی عمل فروشندگان به عنوان مقوله محوری، الگوی عمل اخلاقی به دست آمده است. نتایج پژوهش، اهمیت رابطه ادای حقوق الهی (حق‌الله، حق‌الناس، حق‌النفس) و وظیفه افراد را نیز در جهت قرب به پروردگار، نشان می‌دهد.

کلیدواژه‌ها

مراجع

استراس، آنسلم، و کوربین، جولیت. (1385). اصول روش تحقیق کیفی نظریه مبنایی رویه‌ها و شیوه‌ها (ترجمه بیوک محمدی). تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
امیرشاهی، میراحمد، شیرازی، محمود و قوام، سارا. (1389 و 1390). بررسی رابطه بین فلسفه اخلاق فردی فروشندگان و فرایند تصمیم‌گیری اخلاقی آن‌ها. مطالعات مدیریت بهبود و تحول، 63، 27-62.
ایمان، محمدتقی و محمدیان، منیژه. (1387). روش‌شناسی نظریه بنیادی. فصلنامه‌ علمی پژوهشی روش‌شناسی علوم انسانی، 14، 31-54.
حیدری نراقی، علی محمد (1385). رساله حقوق امام سجاد شرح نراقی (چاپ سوم). قم: مهدی نراقی.
خان‌محمدی، هادی. (1388). طراحی سیاستهای کلان نظام علمی مبتنی بر اندیشه مقام معظم رهبری (دام ظله) با استفاده از روش رویش نظریه. (رساله کارشناسی ارشد). دانشگاه امام صادق (ع)، ایران.
دادگر، یداله. (1385). اخلاق بازرگانی (و کسب‌و‌کار) از منظر اقتصاد و اقتصاد اسلامی. پژوهشنامه بازرگانی، 38، 87-120.
دانایی فرد، حسن. (1384). نظریه پردازی با استفاده از رویکرد استقرایی: استراتژی مفهوم سازی نظریه بنیادی. دوماه نامه علمی –پژوهشی دانشگاه شاهد، 11.
دانایی‌فرد، حسن، الوانی، سید مهدی، و آذر، عادل. (1386). روش‌شناسی پژوهش کیفی در مدیریت: رویکردی جامع (چاپ دوم). تهران: صفار- اشراقی.
راغ‍ب‌، س‍ارا. (1388). ب‍ررسی‌ پی‍ام‍ده‍ای‌ ال‍تزام‌ ب‍ه‌ ب‍ازاری‍اب‍ی‌ اخ‍لاقی‌ در ت‍ج‍ارت‌ ب‍ی‍ن‌‌ال‍م‍ل‍ل‌ (م‍ح‍ص‍ول‌ م‍ورد م‍طال‍ع‍ه‌: پ‍س‍ت‍ه‌). (رساله کارشناسی ارشد). دانشگاه تهران، ایران.
رضایی، حسین و شفیعی، مجیدمحمد. (1388). بررسی اعصار بازاریابی با رویکردی نوین به اخلاقیات بازاریابی. بررسی‌های بازرگانی، 34، 19-27.
روستا، احمد، و ونوس، داور. (1377). مدیریت بازاریابی. تهران: سمت.
سید جوادین، سید رضا، و اسفیدانی، محمد رحیم. (1389). تئوری‌سازی داده‌بنیاد و نرم‌افزار Atlas.ti. تهران: موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی.
سید مرتاض، سعید و گرشاسبی، احیاء. (1389). مروری بر مبانی اخلاق و اخلاق پزشکی. دوماه نامه علمی-پژوهشی دانشور پزشکی، 90، 1-11.
کاتلر، فیلیپ، و آرمسترانگ، گری. (1389). اصول بازاریابی (ترجمه بهمن فروزنده). تهران: آموخته.
لبافی، سمیه (1390). آسیب‌شناسی فرآیند سیاستگذاری در سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران با هدف ارائه الگوی مطلوب. (رساله کارشناسی ارشد). دانشگاه تهران، ایران.
لوریک، ماریوس ک. (1390). تئوری بازی‌ها (ترجمه ؟). تهران: مهکامه.
مصطفی منتقمی، فروغ. (1389). درآمدی بر اخلاق کسب‌وکار و تبلیغات در تجارت الکترونیکی از منظرحمایت از حقوق مصرف. بررسی بازرگانی، 40، 21-39.
مغنیه، محمد جواد. (1387). فلسفه اخلاق در اسلام (ترجمه عبدالحسین صافی). قم: موسسه دارالکتاب الاسلامی.
مکارم شیرازی، ناصر. (1377). اخلاق در قرآن کریم (جلد 1). قم: مدرسة الامام علی بن ابیطالب (ع).
نوروزی، احمد. (1390). بررسی الگوی اسلامی رضایتمندی مشتری. (رساله کارشناسی ارشد). دانشگاه تهران، ایران.
هادوی‌نژاد، مصطفی، دانایی‌فرد، حسن، آذر، عادل و خائف الهی، احمد (1389). کاوش فرآیند رفتارهای منافقانه در ارتباطات بین‌فردی در سازمان با استفاده از نظریة داده‌بنیاد. اندیشه مدیریت راهبردی، 1.
Casali, G. L. (2011). Developing a Multidimensional Scale for Ethical Decision Making. Journal of Business Ethics, 104, 485–497.
Donoho, C., & Heinze, T. (2011). The Personal Selling Ethics Scale:Revisions and Expansions for Teaching Sales Ethics. Journal of Marketing Education, 33(1), 107–122.
Ferrell, O. C., & Ferrell, L. (2008). A Macromarketing Ethics Framework: Stakeholder Orientation and Distributive Justice, Journal of Macromarketing, 28(1), 24-32.
Ferrell, O. C., Johnston, M. W., & Ferrell, L. (2007). A Framework for Personal Selling and Sales Management Ethical Decision Making, Journal of Personal Selling & Sales Management, 27(4), 291–299.
Hunt, S. (1976). The nature and scope of marketing. Journal of Marketing, 40(July), 17–28.
Nill, A., & Schibrowsky, J. A. (2007). Research on Marketing Ethics: A Systematic Review of the Literature. Journal of Macromarketing , 27(3), 256-273.
Reidenbach, R. E., & Robin, D. P. (1990). Toward the development of a multidimensional scale for improving evaluations of business ethics. Journal of Business Ethics, 9)8), 639–653.